Monastiek leven heeft een eeuwenoude traditie. Onze bronnen beginnen in de derde eeuw bij de Heilige Antonius Abt, die zich terugtrok in de Egyptische woestijn om als kluizenaar voor God alleen te leven. Niet veel later gingen kluizenaars in groepen bijeen leven en ontstonden de eerste gemeenschappen.
Doorheen de eeuwen ontstonden er vele gemeenschappen van cenobieten: monniken die samenleven onder een regel en een overste. In West-Europa ontwikkelde zich vooral deze cenobitische vorm van monastiek leven.
In een periode waarin vele stichters hun eigen regel schreven, schreef de Heilige Benedictus van Nursia (480-547), afkomstig uit het huidige Noord-Italië, na de nodige omzwervingen in 529 zijn eigen kloosterregel. Deze Regel van Benedictus benoemt de drie pijlers van ons bestaan: het gebed, de lectio divina en het werk.
Wijsheid en mildheid
De Regel van Benedictus kent een grote wijsheid en mildheid en tegelijkertijd de uitdaging tot het radicaal zoeken van God, en heeft veel invloed gehad op de westerse religieuze geschiedenis. De kloosters van de Benedictijnen, zoals de volgelingen van deze Regel werden genoemd, bloeiden en vele abdijen werden groot en machtig.
In 1098, een periode in de kerkgeschiedenis waarin op allerlei vlakken een verlangen naar hervorming te bespeuren was, en waarin verschillende nieuwe religieuze orden het licht zagen, trok een groep monniken weg uit het Benedictijnerklooster van Cluny (Frankrijk).
De Cisterciënzers, genoemd naar Cîteaux, de plaats van oorsprong, groeiden snel.
Moeilijke start
Zij gingen naar het afgelegen Cistercië (Cîteaux), vlakbij Dijon, om een nieuwe start te maken en daarbij terug te grijpen op de in hun ogen oorspronkelijke idealen van Benedictus. Zij wilden een teruggetrokken leven leiden van stilte, handenarbeid en soberheid.
Na een aanvankelijk moeilijke start in een zeer armoedige situatie, kregen ze toch aanwas, het bekendst is wel de Heilige Bernardus die met een groep verwanten en vrienden intrad en die uitgroeide tot de zeer charismatische en begaafde abt van Clairvaux. Bernardus stichtte vele kloosters en bewoog zich ook in de kerkpolitiek van die tijd.
Trappisten
Deze Cisterciënzers, genoemd naar de plaats van oorsprong, groeiden snel en in de zeventiende eeuw vond er een nieuwe hervorming plaats in het klooster van La Trappe in Normandië. Vanaf eind negentiende eeuw gaan de hervormde kloosters verder onder de officiële naam: Orde van de Cisterciënzers van de Strikte Observantie (ocso). Zij worden ook wel trappisten en trappistinnen genoemd, naar het klooster van La Trappe. Hiertoe behoren ook wij.