Gemeenschapsleven staat centraal in abdij Koningsoord. Elke zuster moet haar weg erin vinden.
Samenleven in een abdij is bijzonder. Vrijwel iedereen woont en werkt op hetzelfde terrein. Het bidden, eten en deels de lectio divina gebeurt gezamenlijk. ‘En we zijn heel verschillend’, zegt zuster Gertrudis, die sinds 1971 in het klooster is; ‘in leeftijd, afkomst, opleiding, temperament…’
Zuster Guerric, ‘pas’ sinds 2006 in het klooster: ‘We leven in het besef dat we door God aan elkaar gegeven zijn, hier op deze plaats samengebracht. Wat we bezitten is niet van onszelf, maar van de gemeenschap. Dat geldt voor onze spullen, maar ook voor onze talenten én voor onze kwetsbaarheid. Daardoor is iedere zuster voor mij een spiegel. Ik leer ook mezelf op nieuwe manieren kennen.’
Het geloofsideaal waaraan de zusters zich toewijden is groot: elkaar liefhebben, niet oordelen, fouten vergeven – ga er maar aan staan! In de wereld buiten de abdij raken tallozen burn-out doordat ze onhaalbare doelen nastreven. Maar ook kloosterlingen vragen soms te veel van zichzelf en lopen tegen hun grenzen aan, weten de zusters uit ervaring.
‘Maar in de maatschappij lijkt het alsof mislukken niet mag’, nuanceert zuster Guerric. ‘Wij weten – als het goed is – dat ook ons falen deel is van onze geestelijke ontwikkeling.’ Zuster Gertrudis is het met haar eens. ‘Je moet je ideaal hoog stellen, net zoals je een pijl wat hoger moet mikken dan het doel. Maar wil je wel geloven dat ik in mijn leven het meeste geleerd heb van mijn fouten?’
Leven in gemeenschap is je eigen en elkaars grenzen ontmoeten en respecteren. ‘En elkaar af en toe uitnodigen om grenzen over te gaan’, zegt zuster Guerric. ‘Anders worden we comfortabele eilandjes.’
In het dagelijks komen de zusters elkaar vooral veel in stilte tegen. In de kerk, op de gangen en in het scriptorium wordt niet gesproken. Ook niet bij het eten, dan wordt er voorgelezen. En na de Completen om acht uur ’s avonds is het overal stil, tot na de lauden de volgende ochtend.
Zuster Guerric: ‘We kennen geen dagelijkse recreatie, zoals in veel andere kloosters, maar er is zeker ruimte voor een goed gesprek en hartelijk meeleven met elkaar. En we hebben elke maand een communiteitsgesprek.’
Vroeger was de stilte strenger. De gemeenschap van Koningsoord is gegroeid in het gezamenlijk gesprek, vooral in de aanloop naar de verhuizing naar de nieuwe abdij in 2009.
– zuster Gertrudis
Zuster Gertrudis: ‘In de Regel van Benedictus staat dat de abdis bij belangrijke beslissingen iedereen moet horen. Dat passen we toe. En ook zijn we gewend geraakt om ergernissen tegen elkaar uit te spreken. Als je dat niet doet, dan is dat de dood in de pot. Toen ik hier intrad, was ik van het bewaren van de lieve vrede, maar dat werkt hier niet. We zijn geen heiligen hè, we zijn gewone mensen, met onze blinde vlekken. Mensen vergeten dat wel eens.’
In het dagelijks leven heeft elke zuster zo haar eigen voorkeuren om de beperkte vrije tijd in te vullen. ‘Ik schrijf soms gedichten of opstellen, of ik schilder kaarsen’, zegt zuster Gertrudis. ‘Daarin kan ik uitdrukken wat er in me leeft.’
Zuster Guerric houdt ervan om te gaan wandelen in de vroege ochtend, na het nachtofficie. ‘De natuur wordt dan wakker en ik voel mijn zintuigen aangaan. Mijn lijf gaat meedoen aan de dag’, zegt ze.
En ook is er af en toe gezelligheid in de gemeenschap, zoals een dwaze act met Sinterklaas, Kerstmis, Nieuwjaar, het gezamenlijke naamfeest op 8 mei of de professiejubilea.
Blijmoedig en zeer eensgezind vertellen de zusters dat samenleven in een abdij heus niet gemakkelijk is. Zuster Guerric: ‘Het is ook vaak ploeteren, het met elkaar uithouden in de kleine dagelijkse dingen. Maar ik ervaar het wel als écht.’
Zuster Gertrudis: ‘Ik moet ook aan Hem denken. Christus is het centrum van ons leven, wij zijn als stralen allemaal op weg naar Hem. Ik vertrouw erop dat mijn zusters ook op weg zijn, elk op haar eigen manier, zelfs al snap ik er niets van. Misschien leeft een zuster die ik niet begrijp wel veel dieper dan ik. Dat kan toch?’
