In de stilte kun je leren luisteren naar wat er leeft in je ziel. Een van de oudste manieren om dat te oefenen is de lectio divina, letterlijk: biddend lezen. Deze praktijk bestaat al sinds het begin van het christelijke monnikendom.
‘Het gaat erom dat ik een tekst ga verstaan met mijn hart,’ zegt zuster Pascale, ‘niet met mijn hoofd’. Zuster Pascale is eind 2019 door haar medezusters gekozen tot abdis van Koningsoord.
Het allerbelangrijkste – en het moeilijkste – van de lectio is dat het traag moet. ‘Ik kan het alleen als de dag nog niet is begonnen’, zegt zuster Pascale. ‘Het hoort bij de vroege ochtend, om zes uur, nog ruim voor de lauden. Ik doe het trouw elke ochtend een half uur, en altijd in het scriptorium. Meestal zijn daar dan ook andere zusters, maar het is er stil.’
Traagheid vraagt om een heel eigen discipline. Niet die van het werken overdag, waarbij we dikwijls veel informatie verwerken, maar om die van de aandacht. ‘Ik begin met een kort gebed’, zegt zuster Pascale, ‘om in dialoog met God te komen. Ik ben soms lang met een tekst bezig, ik proef het woord voor woord. En ik luister of het in mij resoneert. Soms versta ik het opeens. Dan weet ik: dit woord is voor mij. Het is een antwoord op waar ik mee bezig ben.’
– zuster Pascale
Zuster Pascale heeft verschillende vertragingstechnieken, elke zuster ontwikkelt zo haar eigen voorkeuren. ‘Ik schrijf de tekst langzaam op’, zegt ze. ‘Ook zoek ik de tekst op in verschillende talen en vertalingen, om nuances te proeven. En als een woord me raakt, dan zoek ik via de concordantie andere Bijbelplaatsen op waar dat woord een rol speelt.’
Meestal buigt de lectio divina zich over teksten uit de Schrift, maar er zijn ook andere keuzes mogelijk. Elke zuster kan haar eigen keuze maken. ‘Ik ben lang met het Hooglied bezig geweest’, zegt zuster Pascale. ‘En het Johannesevangelie is een favoriet. Maar ik wist bijvoorbeeld al jaren dat ik nog eens met Jesaja aan de gang wilde. Opeens wist ik: nu is het tijd.’
‘Ik ben iemand die veel denkt’, zegt ze. ‘Ik moet daar op tijd mee stoppen en me laten voeden. Dat gebeurt in de lectio, daar stem ik me af op God. Dat klinkt mooi, maar het blijft ook vreemd, omdat het zo inefficiënt is.’ Zuster Pascale schiet in de lach. ‘Soms ben ik weken of zelfs maanden bezig met een tekst en dan komt er niks. Totdat ik merk: de woorden werken in mij, ik laat me veranderen.’
Als een zin haar treft, schrijft ze die op een briefje en draagt dat de hele dag met zich mee, in haar agenda. Zuster Pascale vouwt er een open en leest. ‘Die op Hem zien, stralen als licht’, staat er. ‘Een zin die me lucht geeft’, zegt ze. ‘Het hangt allemaal niet van mij af, het gaat om hoe ik kijk.’
